Już od czasów średniowiecza Kościół katolicki zachęcał wiernych do uczestnictwa w Mszach nowennowych. Niedługo później, pojawiły się również nowenny modlitewne, które szybko zyskały popularność wśród wiernych. Po dziś dzień, wielu chrześcijan odmawia nowenny, by zawierzyć Bogu konkretne intencje i prosić o łaskę przez wstawiennictwo Maryi Panny lub wybranego świętego.
Msze nowennowe polegają na odprawianiu Mszy w szczególnej intencji przez dziewięć kolejnych dni. W Średniowieczu, Msze nowennowe były najczęściej odprawiane w dwóch sytuacjach: w przypadku śmierci ważnej osoby lub w ramach przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia.
Nowenna żałobna to dziewięć codziennych Mszy w intencji zmarłej osoby. W dawnych czasach, dziewięć Mszy było odprawianych w kolejnych dniach po śmierci ważnej osoby, np. po śmierci papieża, kardynała, księcia. W tym przypadku, liczba dziewięć nawiązywała do czasu śmierci Jezusa, który według Ewangelii oddał ducha w dziewiątej godzinie:
„Około godziny dziewiątej Jezus zawołał donośnym głosem: «Eli, Eli, lema sabachthani?» to znaczy Boże mój, Boże mój, czemuś Mnie opuścił? Słysząc to, niektórzy ze stojących tam mówili: «On Eliasza woła». Zaraz też jeden z nich pobiegł i wziąwszy gąbkę, napełnił ją octem, włożył na trzcinę i dawał Mu pić. Lecz inni mówili: «Poczekaj! Zobaczymy, czy przyjdzie Eliasz, aby Go wybawić». A Jezus raz jeszcze zawołał donośnym głosem i wyzionął ducha.” (Mt 27, 46-50).
Nowenna w ramach przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia była szczególnie rozpowszechniona w Europie Zachodniej. Do dziś zachowały się ślady jasnych wytycznych dla średniowiecznego duchowieństwa, zachęcające do odprawienia dziewięciu Mszy w ciągu dziewięciu dni poprzedzających Boże Narodzenie. Tych dziewięć Mszy miało upamiętnić dziewięć miesięcy, które Jezus spędził w łonie Maryi Panny.
Pod koniec pierwszego tysiąclecia, niektóre zakony zaczęły organizować Msze nowennowe w przygotowaniu do święta swojego patrona. W ten szczególny sposób czczono świętego i proszono o jego wstawiennictwo przed Bogiem.
Niedługo później, również świeccy zaczęli zwracać się do świętych poprzez nowenny: przez dziewięć kolejnych dni modlili się do świętych, prosząc o ich wstawiennictwo w intencji otrzymania konkretnej łaski.
Zazwyczaj, święci są wzywani w zależności od przypisywanych im charyzmatów. Na przykład, św. Sebastian jest orędownikiem chroniącym w czasie epidemii.
Dziś również, istnieje wiele nowenn modlitewnych, do których Kościół wciąż nas zachęca. By wyjaśnić sens liczby dziewięć, nawiązujemy często do dziewięciu dni, które Apostołowie spędzili z Maryją Panną na modlitwie oczekując na zesłanie Ducha Świętego po Wniebowstąpieniu Pana: „Wszyscy oni trwali jednomyślnie na modlitwie razem z niewiastami, Maryją, Matką Jezusa, i braćmi Jego.” (Dz 1, 14).
Pośród nowenn cieszących się popularnością w dzisiejszych czasach, nadal możemy znaleźć takie, które mają za zadanie przygotować nas duchowo do obchodów świąt liturgicznych czy wspomnienia danego świętego. Nowenna do Ducha Świętego przygotowuje nas do Zielonych Świątków i co roku gromadzi na modlitwie wielu wiernych, podobnie jak nowenna do Niepokalanego Poczęcia, odmawiana przed 8 grudnia, czy nowenna do świętego Józefa przed 19 marca.
Wiele innych nowenn służy wiernym w modlitwie zanoszonej w konkretnej intencji o dowolnej porze roku. Niektóre z nich, jak np. nowenna do Matki Bożej rozwiązującej węzły lub do świętej Rity są bardzo znane i często wybierane przez modlących się wiernych. Istnieje jednak wiele innych nowenn również wartych odkrycia. Możemy na przykład modlić się o znalezienie pracy, o rozeznanie powołania, o poczęcie dziecka, w intencji zmarłego, itd.