Szymon Piotr jest jedną z najważniejszych i najbardziej emblematycznych postaci w historii chrześcijaństwa. Jego imię pojawia się jako pierwsze na liście dwunastu apostołów Jezusa. Jednak niewiele wiadomo o jego życiu, zanim poszedł za Jezusem, a nawet o dokładnym kontekście jego śmierci. Powszechnie przyjmuje się, że Szymon Bar-Jona (co oznacza "syn Jony") był Żydem, urodzonym w Betsaidzie, który zamieszkał w domu swoich teściów w Kafarnaum, w pobliżu Jeziora Tyberiadzkiego, gdzie wraz ze swoim bratem Andrzejem pracował jako rybak. Ewangelia św. Łukasza wskazuje, że miał powiązania z Janem i Jakubem.
Spotkanie świętego Piotra z Jezusem ma miejsce krótko po scenie kuszenia na pustyni, ale w Ewangeliach jest opowiedziane nieco inaczej: u Marka i Mateusza Jezus szedł wzdłuż Jeziora Galilejskiego, gdy zobaczył Szymona i jego brata Andrzeja w łodzi (lub zarzucających sieci na wodę), i powiedział do nich: "Pójdźcie za Mną, a uczynię was rybakami ludzi”. (Mt 4,19; Mk 1,17). Tak więc dwaj bracia zostawili swoje rzeczy i poszli za nim. W Ewangelii wg św. Łukasza, Jezus wszedł do miasta Kafarnaum i zaczął dokonywać uzdrowień, a nawet uzdrowił teściową Szymona. Gdy głosił Ewangelię nad jeziorem, gdzie był Szymon, wszedł do łodzi i dokonał cudu: pozwolił rybakom złowić imponującą ilość ryb. Wtedy Szymon upadł na kolana i powiedział: "Odejdź ode mnie, Panie, bo jestem człowiek grzeszny". Na co Jezus odpowiedział: "Nie bój się, odtąd ludzi będziesz łowił" (Łk 5,10).
W Ewangelii wg św. Jana, Andrzej dołączył do Jezusa przed swoim bratem. Przyprowadził Szymona do Jezusa, który powiedział mu: "Ty jesteś Szymon, syn Jana, ty będziesz nazywał się Kefas" (J 1,42). Słowo "Kefas" pochodzi z języka aramejskiego i oznacza "skałę". Jednak ten epizod w Biblii, w którym Jezus zmienia imię Szymonowi, jest znacznie lepiej znany w Ewangelii wg św. Mateusza i ma miejsce nieco później.
Szymon staje się jednak Piotrem i bez wahania, bez wyrzutów sumienia zostawia wszystko, by pójść za Chrystusem, którego stanie się jednym z najbardziej gorliwych uczniów.
“Choćby wszyscy zwątpili w Ciebie, ja nigdy nie zwątpię.” (Mt 26, 33)
W 16 rozdziale Ewangelii wg św. Mateusza Jezus pyta swoich uczniów, za kogo uważają Syna Człowieczego. Piotr odpowiada pierwszy i bez wahania mówi: "Ty jesteś Chrystus, Syn Boga żywego!" jego wiara jest wielka i za to Chrystus wyróżnia go następującym słowem:
“Otóż i Ja tobie powiadam: Ty jesteś Piotr [czyli Skała], i na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą.” (Mt 16, 18).
Wiara Piotra, jego zaufanie, są filarem Kościoła Chrystusowego. Jednak ta potężna wiara nie jest odporna na wahania. Jak na kogoś, kogo Jezus wyznaczył na skałę swojego Kościoła i komu zostały przekazane klucze do nieba, Piotr jest często w centrum wielu konfliktów w Biblii! Chwilę po tej wymianie zdań Piotr posuwa się za daleko. Gdy Jezus wyjaśnia Apostołom swoją nadchodzącą śmierć, Piotr nie chce Go słuchać, a nawet zaprzecza wypowiedziom Chrystusa. Zostaje surowo upomniany: Jezus mówi mu “Zejdź Mi z oczu, szatanie! Jesteś Mi zawadą, bo myślisz nie na sposób Boży, lecz na ludzki.” Nie raz jeszcze później Piotr popełnia błędy.
Jezus daje mu siłę, by mógł chodzić po wodzie i iść za Nim, ale Piotr zaczyna się bać i zaczyna tonąć, co prowadzi do tego, że Jezus nazywa go "człowiekiem małej wiary" (Mt 14), mimo że wielokrotnie potwierdza swoją wierność Panu... No i oczywiście Piotr jest tym apostołem, który trzykrotnie, przed pianiem koguta, zapiera się, że jest uczniem Chrystusa.
W różnych Ewangeliach, które bardziej szczegółowo relacjonują postać Piotra, rysuje się portret człowieka w prawdziwym tego słowa znaczeniu: istoty ludzkiej, ze swoimi mocnymi i słabymi stronami, która może stracić panowanie nad sobą, stracić cierpliwość, popełnić błędy. Szymon Piotr traci panowanie nad sobą, gdy odcina ucho żołnierzowi, który przyszedł aresztować Jezusa (J 18, 12).
Czy jest tak gorliwy w głoszeniu swojej wiary, że zamyka uszy na słowo Chrystusa? Czy jest zbyt podatny na emocje i wątpliwości? Być może, ale dotyczy to również każdego z nas. Piotr jest skałą, ale emocje przekształcają jego sądzenie. To nie on jako osoba jest kwestionowany przez Jezusa, ale jego duch wątpliwości, strachu, który uniemożliwia mu bycie tą osobą.
Skała Kościoła jest skałą głęboko ludzką. Nauka Jezusa dotyka Piotra, a on porzuca wszystko, by pójść za Nim. Ale upada, słabnie, pokazując, że nawet najlepszy z ludzi, człowiek o najlepszych intencjach może jeszcze uczyć się na swoich błędach. I to sprawia, że tym bardziej potężne jest to, że jego człowieczeństwo zostaje uznane przez Jezusa w całej wartości tego co w niej najlepsze.
“Paś owce moje! Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci: Gdy byłeś młodszy, opasywałeś się sam i chodziłeś, gdzie chciałeś. Ale gdy się zestarzejesz, wyciągniesz ręce swoje, a inny cię opasze i poprowadzi, dokąd nie chcesz.” (J 21, 17-18).
Bez wątpienia miejsce Piotra, "księcia apostołów", jest w tradycji chrześcijańskiej najważniejsze. Po wniebowstąpieniu Jezusa, w czasie Pięćdziesiątnicy, uczniowie otrzymują Ducha Świętego, aby móc głosić słowo Boże na całym świecie: wszyscy zyskują zdolność mówienia w różnych językach. Zdumiony tłum nie mógł uwierzyć i myśleli, że Apostołowie byli pijani! Ale to Piotr zabrał głos i wygłosił pierwszą mowę ewangeliczną po odejściu Chrystusa. Później Piotr staje się rzecznikiem całej wspólnoty chrześcijańskiej. Dokonuje cudów, w tym uzdrowienia kalekiego człowieka (Dz 3) i wskrzeszenia Tabity (Dz 9). Piotr i apostołowie dzielą władzę apostolską w równym stopniu, ponieważ wszyscy otrzymali Ducha Świętego w równym stopniu i wszyscy mają tę samą moc odpuszczania grzechów. Często jednak to Piotr podejmuje decyzje lub zabiera głos, jak wtedy, gdy proponuje zastąpienie Judasza nowym apostołem (Dz 1) lub oficjalnie ogłasza prawowitość "pogan" w Kościele Chrystusowym (choć sam na początku wykazywał pewną powściągliwość w tej kwestii). Piotr zostaje aresztowany przez Heroda i wysłany do więzienia, a następnie uwolniony z celi przez anioła (Dz 10). Śmierć Piotra nie jest opisana w Biblii. W księdze Dziejów Apostolskich Piotr po prostu “udał się gdzie indziej". Tradycja chrześcijańska mówi, że Piotr został zamęczony w Rzymie i ukrzyżowany do góry nogami (dlatego krzyż św. Piotra jest symbolem odwróconego krzyża Chrystusa). Jego grób znajduje się pod Bazyliką św. Piotra w Rzymie, w Watykanie.
Dlatego Piotr jest często przedstawiany jako "pierwszy papież" i rzeczywiście Watykan uważa, że linia sukcesji papieży sięga bezpośrednio do niego. Rzeczywiście, był on ważną postacią na pierwszej stolicy apostolskiej w Antiochii. W świecie sztuki również przybiera postać papieską. Na przykład w XVII wieku malarz Rubens przedstawił Apostoła Piotra ubranego w strój kościelny, trzymającego w rękach klucze do nieba.
Można zauważyć wyraźne podobieństwa między żywotami św. Piotra i św. Pawła: obaj zostali obdarzeni symbolicznym imieniem (Szymon staje się Piotrem, Szaweł - Pawłem) obaj zostają wyznaczeni na apostołów określonej grupy ludzi (Piotr jest apostołem Żydów, Paweł - apostołem pogan). Tak jak Pawłowi towarzyszył uczeń, któremu przypisuje się napisanie księgi Nowego Testamentu (Łukasz), tak samo było z Piotrem: Marek jest uznawany za towarzysza i tłumacza Piotra, a jego ewangelia bywa nazywana "wspomnieniami Piotra". Sam Kościół stwierdza ten ścisły związek między Piotrem i Pawłem, nazywając ich "dwoma filarami Kościoła Chrystusowego". Uważa się, że obie ich męczeńskie śmierci miały miejsce w Rzymie, a obaj apostołowie są tak nieodłączni, że nawet obchodzi się ich święto tego samego dnia, 29. czerwca. Rzymskie bazyliki poświęcone są Piotrowi i Pawłowi, a wspomnienie ich poświęcenie obchodzone jest 16. listopada.